علوم اجتماعی به ارتباط بین اجتماع انسانها مربوط می شود. انسانها کنار هم نیازهای خودشان را رفع میکنند که همین نیازهایشان، پیچیدگیهای زیادی را برای رسیدن به رفاه اجتماعی بوجود میآورد. مسائلی مانند مسکن، اشتغال، آموزش، بهداشت، … در رشته علوم اجتماعی پژوهش و مطالعه برای رسیدن به رفاه را بررسی میکند. رشته علوم اجتماعی بخشی از زیربنای بسیاری از برنامه ریزی های کشوری برای افراد هر جامعه است در واقع نهادهای سیاست گذار، نهادهای فرهنگی، اجتماعی، شهرداری ها، فرهنگ سراها، انجمن های خصوصی و دولتی، وزارتخانه های ارشاد، آموزش و پرورش، اقتصاد و دارایی، گمرک و بازار بورس، سازمان بهزیستی، کمیته امداد، مرکز آمار، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت کشور، وزارت بهداشت و به نحوی بسیار دیگری از مراکز باید به کارشناسان خبره این رشته مراجعه و به عنوان یکی از عوامل مهم در تصمیم گیری های خرد و کلان لحاظ نمایند.
گرایش های رشته علوم اجتماعی شامل پژوهشگری و برنامه ریزی اجتماعی، تعاون و رفاه اجتماعی، خدمات و رفاه اجتماعی و مددکاری اجتماعی می شود. گرایش تعاون و رفاه اجتماعی یکی از گرایش های رشته ی علوم اجتماعی است که هدفش تعدیل ثروت و قدرت در جامعه است و هدف این رشته تربیت کارشناسانی است که بتوانند به یاری تشکل های انسانی عامل توزیع عادلانه ثروت و قدرت در جامعه گردند. هر چه مربوط به تعاون باشد از جمله انواع تعاونی ها، چگونگی تأسیس و مدیریت آنها و فوایدی که تعاونی ها برای جامعه دارند مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. درون مایه درس های این گرایش را اقتصاد، جامعه شناسی، مردم شناسی، امور مالی، حسابداری، مدیریت و تعاون و کارکرد تعاون تشکیل می دهد.
قوی بودن فرد در درس ریاضی برای موفقیت در دروس پایه و اصلی اقتصاد، جامعه شناسی، امورمالی و حسابداری
رفتار و برخورد مناسب
ثبات عاطفی
روحیه همکاری و همیاری با دیگران
سلامت جسمانی (فلج پا در آموزش این رشته بی تأثیر است)
فارغ التحصیلان این رشته می توانند در بخش تعاونی و سایر زمینه های وابسته بر اساس قانون که یکی از سه بخش اقتصاد ایران را تشکیل می دهند و همچنین وزارتخانه ها و شرکت های خصوصی و دولتی مشغول به کار شوند. همچنین در تعاونی های شرکت ها و وزارت خانه های مختلف اعم از تعاونیهای تولیدی، مصرف و مسکن به عنوان مدیر و برنامه ریز مشغول به کار شوند.
فارغ التحصیلان این رشته در همه ی گرایش های علوم انسانی میتوانند ادامه تحصیل دهند مثل:
مردم شناسی، جامعه شناسی و جمعیت شناسی
توسعه ی روستایی
جامعه شناسی انقلاب اسلامی
مطالعات فرهنگی
ایرانشناسی
طول مدت تحصیل در این رشته 4 سال است و تعداد دروس پایه 42 واحد و دروس اصلی انتخابی 50 واحد می باشد که دانشجوی رشته ی تعاون و رفاه اجتماعی علاوه بر دروس مشترک تمام گرایش های علوم اجتماعی باید دروس تخصصی دیگری هم بگذراند:
ب)دروس پایه |
واحد |
ج)دروس اصلی الزامی |
واحد |
ج)دروس اصلی انتخابی |
واحد |
ه)دروس اصلی انتخابی |
واحد |
مبانی جامعه شناسی،مفاهیم اساسی(1) |
3 |
اصول علم سیاست |
2 |
جامعه شناسی پزشکی |
3 |
کلیات حقوق |
2 |
مبانی جامعه شناسی،مفاهیم اساسی(2) |
3 |
نظریه های جامعه شناسی(1) |
2 |
جامعه شناسی کار و مشاغل |
2 |
انسان شناسی زیستی |
2 |
مبانی جمعیت شناسی |
2 |
روش تحقیق نظری |
3 |
جامعه شناسی سیاسی |
2 |
تأمین و رفاه اجتماعی |
2 |
مبانی مردم شناسی |
2 |
روش تحقیق عملی |
2 |
جامعه شناسی کشورهای اسلامی |
3 |
مبانی تعاون |
3 |
مبانی روانشناسی مفاهیم اساسی |
3 |
جامعه شناسی انقلاب |
2 |
بررسی آثار صاحبنظران جامعه شناسی |
2 |
تغییرات اجتماعی |
2 |
مبانی فلسفه 1 و 2 |
4 |
جتعه شناسی قشرهاونابرابریهای اجتماعی |
2 |
جمعیت شناسی اقتصادی اجتماعی |
3 |
مردم شناسی ایران |
2 |
تاریخ تفکر اجتماعی در اسلام |
2 |
جامعه شناسی جنگ و نیروهای انتظامی |
3 |
جمعیت شناسی ایران |
2 |
مردم شناسی هماهنگی |
2 |
مبانی تاریخ اجتماعی در ایران |
2 |
بررسی مسائل اجتماعی ایران |
3 |
جامعه شناسی آموزش و پرورش |
2 |
|
|
ریاضیات پایه |
3 |
نظریه های جامعه شناسی(2) |
3 |
اقتصاد ایران |
2 |
|
|
آمار مقدماتی |
2 |
جامعه شناسی در ادبیات فارسی |
2 |
کلیات برنامه ریزی اجتماعی اقتصادی |
2 |
|
|
آمار در علوم اجتماعی |
2 |
|
|
جامعه شناسی ایلات و عشایر ایران |
2 |
|
|
زبان تخصصی(1) متون علوم اجتماعی |
2 |
|
|
نیازهای انسانی |
2 |
|
|
زبان تخصصی (2)متون علوم اجتماعی |
2 |
|
|
جامعه شناسی جهان سوم |
2 |
|
|
اصول علم اقتصاد |
3 |
|
|
نهضت های اسلامی صد ساله ی اخیر |
2 |
|
|
روانشناسی اجتماعی |
3 |
|
|
محیط شناسی انسانی |
2 |
|
|
روشهای مقدماتی تحلیل جمعیت |
2 |
|
|
جغرافیای انسانی ایران |
2 |
|
|
انسان از دیدگاه اسلام و سایر مکاتب |
2 |
|
|
|
|
|
|
جمع |
4 2 |
|
|
|
4 8 |
|
5 0 |
انسان بدون مهر و محبت تحت تاثیر هیچ موضوعی قرار نمی گیرد و چیزی را یاد نمی گیرد و به همین دلیل دانشجوی علوم تربیتی باید انسان دوست باشد و با درد مردم آشنا باشد تا در بهبود وضعیت آموزشی کشور نقش موثری داشته باشد. علوم تربیتی فرآیند کیفی است و به یادگیری تک تک انسان ها توجه دارد و دانشجوی این رشته باید نوع دوست، انسان دوست، علاقمند به دانش آموزان و در عمل صادق باشد. و هوش بالا و توانایی زیادی داشته باشد و دیدش هنری باشد.
لازم است که دانشجوی این رشته خلاق باشد تا بتواند ابزار آفرین و راه آفرین باشد و حس هنری داشته باشد. دانشجوی تکنولوژی آموزشی اگر با هدف ورود به آموزش و پرورش شروع کرده است، نباید ایده آل گرا باشد چون هنوز تفکر تکنولوژی آموزشی در آموزش و پرورش جا نیافتاده است و فارغ التحصیلان این رشته نباید انتظار داشته باشند که آموخته های خود را خیلی راحت و بدون هیچ مقاومتی در محیط آموزشی پیاده کنند. این افراد باید قوی و محکم باشد و از روبرو شدن با مشکلات و سختی ها نترسد و مطمئن باشد که به مرور می توان ذهنیت ها را عوض کرد و مشکلات را حل نمود. برای تحصیل در گرایش کودکان استثنایی داوطلب باید از حوصله و گذشت فراوان برخوردار باشد و نسبت به این کودکان علاقمند و واقع بین باشد.
آموزش و پرورش پیش دبستانی یعنی آموزش و پرورشی که از وقت تولد تا اول دوره دبستان برای کودک انجام می شود. هدف از آموزش و پرورش دبستانی، پرورش افرادی ماهر، مسئول و خلاق است پس باید از نظر فکری، جسمی ، عاطفی و اجتماعی تقویت شوند. آموزش و پرورش پیش دبستانی و دبستانی در جامعه ما موضوع جدیدی است و تهیه برنامه های آموزشی و تربیتی در این مقطع سنی خیلی مهم است چون این دوره در تحکیم پایه و اساس تربیتی و آموزش های بعدی از اهمیت بسیار برخوردار است.
هدف از آموزش و پرورش کودکان استثنایی فراهم کردن امکانات آموزشی ویژه و فرصتهای مناسب به منظور شکوفایی توانایی های ذهنی و جسمی این کودکان با توجه به ویژگیهای عقلانی آنها است. کودکان استثنایی به شش گروه کلی تقسیم می شوند که هر گروه را با شرایط خاصی باید تعلیم داد و تربیت کرد. این شش گروه عبارتند از :
1- کودکان عقب مانده ذهنی
2– کودکان معلول جسمی
3- کودکان نابینا و نیمه بینا
4- کودکان ناشنوا و نیمه شنوا
5- کودکان مبتلا به اختلالهای عاطفی و اجتماعی
6- کودکان تیز هوش
این گرایش با هدف برآوردن نیازهای آموزشی وزارت آموزش و پرورش بر اساس معارف، ارزش های تربیت اسلامی و اصول مدیریت صحیح پایه ریزی شده است. دقت و توجه به نیازهای جامعه در زمینه کمبود مدیران و برنامه ریزان آموزشی متعهد و مسلمان در مقاطع مختلف تحصیل در وزارت آموزش و پرورش، ضرورت و اهمیت این رشته تحصیلی را روشن می کند. مدیر آموزشی باید از توانایی های مختلف از قدرت برنامه ریزی، آشنایی به روابط انسانی و اصول مدیریت آموزشی، برخوردار باشد تا بتواند در مورد مسائل و مشکلات آموزشی، قدرت تشخیص مسائل و تصمیم گیری در مورد مشکلات را داشته باشد.
تکنولوژی آموزشی یعنی برخورد سیستماتیک با پدیده های علمی و شناخت و آموزش به معنای فعالیت های هدفمندی است که مربیان یا معلمان انجام می دهند تا تغییر رفتار یا توانایی تغییر رفتار در فراگیرنده به وجود بیاید. از همین جا مشخص می شود که تکنولوژی آموزشی به معنای شناخت پدیده ها یا روش های دقیق آموزشی برای رسیدن به اهداف آموزشی است. این گرایش فرآیند یاددهی و یادگیری را کنترل می کند. برای مثال متخصص تکنولوژی آموزشی بررسی می کند که در فرآیند یاددهی و یادگیری چه مسائل یا مشکلاتی وجود دارد تا بتواند مسئوولیت حل این مشکلات را بر عهده بگیرد. چنین فردی نسبت به تمام فرآیند یاددهی و یادگیری، خواه فرآیند در مرحله درون داد سیستم باشد یا برون داد یا خود فرآیند سیستم باشد، حساسیت نشان می دهد.
تعلیم و تربیت یک فرآیند است و عوامل سیستماتیک مثل کلاس، معلم، کتاب، فضای آموزشی و امکانات آموزشی در آن وجود دارد و دارای درون دادی به نام شاگرد و برون دادی به نام فارغ التحصیل می باشد. خیلی ها تصور می کنند که تکنولوژی آموزشی، تکنولوژی است و این رشته باید در دانشکده فنی استقرار داشته باشد. اما باید گفت که تکنو با تکنیک فرق دارد و تکنولوژی آموزشی همراه و همگام با روانشناسی تربیتی کار آموزش را آسان می سازد . به همین دلیل محل فعالیت دانشجویان و استادان این رشته دانشکده های علوم تربیتی و روانشناسی تربیتی است و چگونگی فعالیت متخصصان این رشته با توجه به مبانی تئوریک و عملی روانشناسی پرورشی شکل می گیرد و در آن طراحی آموزش و اجرا و ارزشیابی آموزش مطرح می باشد. در واقع کارشناسان این رشته ، طراحان آموزشی یا مهندسان آموزشی هستند . مهندسانی که هم و غم آنها تسهیل سازی یادگیری و آموزش است.
فارغ التحصیلان گرایش آموزش و پرورش کودکان استثنایی پس از پایان تحصیلات می توانند معلم مراکز آموزش و پرورش کودکان استثنایی و مدیریت مراکز آموزش و پرورش کودکان استثنایی، یا کارشناس گزینش و تشخیص کودکان استثنایی و کارشناس آموزش و پرورش کودکان استثنایی در موسسات گوناگون از قبیل وزارت آموزش و پروش و سازمان بهزیستی کشور شوند.
فارغ التحصیلان مدیریت و برنامه ریزی آموزشی میتوانند مدیریت مراکز آموزشی در سطوح مختلف و کارشناس برنامه ریزی در وزارت آموزش و پرورش را بر عهده گیرند. فارغ التحصیلان آموزش و پرورش پیش دبستانی و دبستانی قادرند مربی دوره های پیش دبستانی، کارشناسی تهیه مواد و وسایل آموزشی و کمک آموزشی برای مراکز پیش دبستانی، کارشناسی تهیه مواد و وسایل آموزشی و کمک آموزشی برای مراکز پیش دبستانی و دبستانی، آموزگار مدارس ابتدائی، مدیریت مدارس ابتدائی، مربی کارورزی دانشجویان تربیت معلم، کارشناس کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، کارشناس آموزش و برنامه ریزی سازمان بهزیستی، کارشناس وزارت آموزش و پرورش باشند.
دروس اصلی هر چهار گرایش |
|
تاریخ آموزش و پرورش در اسلام و ایران |
جامعه شناسی آموزش و پرورش |
فلسفه آموزش و پرورش |
اقتصاد آموزش و پرورش |
اصول و مبانی آموزش و پرورش |
مقدمات مدیریت آموزشی |
آموزش و پرورش تطبیقی |
مقدمات برنامه ریزی آموزشی درسی |
آموزش و پرورش ابتدایی ، راهنمایی و متوسطه |
آموزش و پرورش کودکان استثنائی |
اخلاق اسلامی |
مقدمات تکنولوژی آموزشی |
روشها و فنون تدریس |
آشنایی با کتابخانه و اصول کتابداری |
روانشناسی عمومی |
روش های آماری در علوم تربیتی |
روانشناسی رشد 1و2 |
سنجش و اندازه گیری در علوم تربیتی |
جامعه شناسی عمومی |
مقدمات روش تحقیق در علوم تربیتی |
معرفت به معنای شناخت است و شناخت اولین مرحله از آشنایی و قدم گذاشتن در مسیر قربالهی است و معرفت بیشتر باعث آشنایی و قرب کاملتر میشود تا جایی که پیوسته قلب انسان وابسته به خدای متعال میشود و در همه حال متوجه او خواهد بود و میتواند راهنمای رحمت و نماینده مهربانی و بخشش الهی شود. هدف از رشته الهیات و معارف اسلامی قدم گذاشتن در این وادی است که به کمک مطالعه، تحقیق، پژوهش و تلاش و توکل میتوان به شناخت خود و خداوند برسد. این رشته دارای شش گرایش علوم قرآن و حدیث، فقه و مبانی حقوق اسلامی، فقه شافعی، تاریخ فرهنگ و تمدن ملل اسلامی، فلسفه و حکمت اسلامی و ادیان و عرفان است.
در گرایش علوم قرآن و حدیث دانشجویان 12 واحد تفسیر قرآن کریم میگذرانند که در این 12 واحد با شأن نزول، مفهوم آیات و تفسیرهای مهم قرآن کریم آشنا میشوند. همچنین دانشجویان 12 واحد درسی در زمینه علوم قرآنی مطالعه میکنند که در این 12 واحد با علوم خاصی که هر پژوهشگر قرآن باید با آنها آشنا باشد مثل مبحث مجمل و مبین، منطوق و مفهوم، آشنا میشوند که لازمه فهم و درک قرآن و تفسیر و تبیین آن است. علاوه بر مباحث قرآنی دانشجویان این گرایش در بخش حدیث، با علمالحدیث، درایـ¹الحدیث، فقهالحدیث، مجامع حدیثی شیعه و اهل تسنن و اصطلاحات حدیث آشنا میشوند؛ یعنی دانشجویان به طور اجمالی تاریخ تطور، تحول و پیدایش علم حدیث از دیدگاه اهل تشیع و تسنن، معنا و مفهوم اصطلاحات علم حدیث و مفهوم و محتوای احادیث را مطالعه میکنند.
گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی، وظایف و حقوق انسان را از دیدگاه تشریعات الهی بیان میکند، حقوقی که از روی حکمت و بر روی محور مصالح خردمندانه است و در زمینه رابطه میان انسان و خدا، رابطه انسانها با یکدیگر یا وظایف انسان نسبت به خود و طبیعت میباشد. از همین جا میتوان متوجه تفاوت میان رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی و رشته حقوق در مفهوم عام آن شد. زیرا رشته حقوق، اصولی را بیان میکند که از نظر عقل و عرف بشری، رعایت آنها در زندگی برای ایجاد نظم و امنیت لازم است. اصولی که امکان دارد طبق تشخیص عقل، مصلحت موقت اما فوری داشته باشد. اما فقه بیانگر مصالحی است که در تکامل انسان تأثیر دارد. بنابراین از نظر حقوق اسلامی، اصول و قوانین نباید تنها عامل نظم و امنیت باشد، بلکه باید انسان را نیز به کمال برساند. از این بابت احکام فقهی ممکن است که اعتبار جاودانه داشته باشند.
بسیاری از دروس این گرایش با گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی یکسان است. در گرایش فقه شافعی احکام عملی اسلام مانند عبادت، معاملات، مناکحات، جزا، قضا و شهادت و همچنین اصول از دیدگاه مذهب شافعی آموزش داده میشود. گفتنی است که گرایش فقه شافعی تنها از بین داوطلبان اهل سنت، دانشجو میپذیرد.
گرایش تاریخ فرهنگ و تمدن ملل اسلامی، دانشجویان را با تاریخ و جغرافیای ممالک اسلامی آشنا میکند؛ یعنی دانشجویان با فرهنگ، عادات و رسوم مسلمانهای نقاط مختلف جهان از جمله مسلمانهای آسیای جنوب شرقی، شمال آفریقا، اروپا و آمریکا آشنا میشوند. همچنین با تاریخ اسلام از زمان ظهور پیامبر اکرم تا زمان حال، تاریخ تشکیلات اسلامی (آشنایی با نظام و تشکیلات دولتهای مسلمان اعم از نظام مالی، نظام اداری، تشکیلات سیاسی و ...) تاریخ علوم (علوم عقلی و نقلی که از اسلام زاده شده است) تاریخ ناحیهای، تاریخ سال شمار، مآخذ شناسی تاریخی (شناخت منابع و مآخذ تاریخی)، تاریخ نگاری (آشنایی با شیوههای تاریخ نگاری در اسلام و انواع تاریخنگاری اعم از وقایع نامه، معاجم الرجال، طبقات، احوال بلاد، احوال امم و ...) تاریخ هنر معماری اسلامی و تاریخ آموزش و پرورش اسلامی آشنا میگردند.
در تاریخ علم و اندیشه، ما برای رسیدن به حقیقت و آگاهی از راز هستی و آفرینش به دو راه اصلی و اساسی بر میخوریم، راه عقل و راه عشق. در تاریخ فلسفه و عرفان اسلامی نیز این دو راه وجود دارد و برای کشف حقیقت، هر دو روش کشف و شهود و استدلال و منطق مورد توجه بوده است. در این میان طرفداران اصالت عقل معتقدند که میتوان با استدلال و برهان به معرفت و شناخت رسید و از راز آفرینش آگاهی یافت. اعتقادی که در گرایش فلسفه و حکمت اسلامی نیز با آن روبرو میشویم و در واقع دانشجویان این گرایش به مطالعه و پژوهش در این زمینه میپردازند و نظام آموزشی آنها برپایه مطالعه مکاتب فلسفی مثل مشّاء، اشراق یا ملاصدرا استوار است.
در گرایش ادیان و عرفان دانشجویان با تاریخ ظهور و گسترش ادیان زنده (ادیانی که هنوز پیروان بسیاری دارند) آشنا میشوند و سه بخش اساسی احکام و آداب، عقاید و اخلاق را در هر دینی مطالعه میکنند. البته در این مطالعه شخص پژوهشگر در صدد اثبات حقانیت یا بطلان دین خاصی نیست بلکه در صدد شناسایی و درک مواضع مشترک میباشد. ادیان زندهای که دانشجویان مطالعه میکنند، براساس خاستگاه آنها به سه گروه زیر تقسیم میشود:
الف) ادیان خاورمیانه که شامل ادیان سامی؛ یعنی یهودیت، مسیحیت و اسلام میشود که پیامبران آنها نسلشان به حضرت ابراهیم میرسد و دین زرتشت که خاستگاه آن ایران است.
ب) ادیان خاور دور که ادیان کشورهای چین و ژاپن است و شامل "کنفوسیوس"، "تائو" و "شینتو" میگردد.
ج) ادیان شبه جزیره هند که عبارتند از: هندو، بودا و جین. همچنین دانشجویان این گرایش عرفان را به عنوان یکی از مباحث مقایسهای در ادیان مطالعه میکنند و با ادبیات عرفانی اسلام آشنا میشوند.
هر دانشجوی رشته الهیات و معارف اسلامی باید به زبان و ادبیات عرب مسلط بوده و به آن علاقهمند باشد چرا که برای ورود به وادی قرآن و حدیث و مطالعه تاریخ و تمدن کشورهای مسلمان و کتب عرفانی و فلسفی اسلامی یا تحقیق و مطالعه بر روی فقه و مبانی حقوق اسلامی آشنایی با عربی یک ضرورت اجتنابناپذیر است. همچنین دانشجوی این رشته لازم است که با زبان انگلیسی آشنا باشد تا بتواند معارف اسلامی را بسط و گسترش دهد و در این زمینه تبلیغ کند. این آشنایی برای دانشجویان گرایش ادیان و عرفان ضروریتر است چون کتب مذهبی ادیان دیگر به زبان عربی نوشته نشده است و برای مطالعه این کتب باید حداقل به زبان انگلیسی به عنوان زبان بینالمللی مسلط بود. در ضمن دانشجوی این رشته باید مسائل و مباحث یا وقایع تاریخی را به خوبی تجزیه و تحلیل کند نه اینکه تنها به حجم محفوظات خود بیفزاید.
فارغالتحصیل گرایش علوم قرآن و حدیث اصولا با مشکل بازار کار مواجهند و در بهترین حالت میتواند در مراکز پژوهشی مثل دائرالمعارفها و پژوهشگاه علوم انسانی یا مراکز آموزشی فعالیت کند. فارغالتحصیل گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی موقعیت کاری بیشتری دارد و میتواند به عنوان وکیل دادگستری، مشاور حقوقی و کارشناس حقوقی فعالیت کند یا دفترخانه اسناد رسمی و دفتر ازدواج و طلاق دایر نماید. فارغالتحصیل گرایش تاریخ و تمدن اسلامی میتواند در وزارت امور خارجه و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مشغول به کار شود.
گرایش ادیان و عرفان هم می تواند در وزارت امور خارجه، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی و سازمانهای مشابه فعالیت کند اما متأسفانه اکثر مسؤولان با این رشته و توانمندی فارغالتحصیلان آن آشنا نیستند و تصور میکنند که نیازی به شناختن ادیان دیگر و گفتگو با آنها نیست و اگر هم در بعضی از مراکز در این زمینه تلاش میشود، این گفتگوها عمیق و بنیادی نیست و در نتیجه اثر بخش نمیباشد.